އިސްމާޢީލް ޢަލީ ރ.ކަނދޮޅުދޫ
ކުޑަދަރިފުޅަށް އަޅައިލުމާއި ލޯބި ދިނުމާއި، ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ވަރަށް ބޮޑު ޒިއްމާއަކާއި ވާޖިބެކެވެ. ކުޑަކުދިންގެ ޙައްޤުތަކަށް ރައްކާތެރި ނުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ. އެ ކުދިންނަށް ލިބިގެންވާ ޙައްޤުތައް ނިގުޅައި ގަތުމުގެ ސަބަބުން މުސްތަޤްބަލް މުޅީން ބަނަވެގެން ދެއެވެ.
ކުޑަކުދިންނަށް ތަފާތު ވައްތަރުގެ އަނިޔާ ލިބެއެވެ. މި ކަމުގެ ޒިއްމާ އުފުލަން ޖެހޭނީ މައިންބަފައިންނާއި ކުޑަކުދިން ޙިމާޔަތް ކުރަންޖެހޭ ފަރާތްތަކުންނެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ކުޑަކުދިންނަށް އަނިޔާ ދެނީ އެ ކުދިން ޙިމާޔަތްކޮށް ބަލަހައްޓަން ޖެހޭ ފަރާތް ކަމުގައިވާ މައިންބަފައިންނެވެ. ނުވަތަ ތިމާގެ މީހުންނާއި ރަޙުމަތްތެރިންނެވެ. ނުދަންނަ މީހުންގެ ފަރާތުން އަނިޔާ ލިބެނީ ވަރަށް މަދުންނެވެ.
ކުޑަކުދިންނަށް ޖިންސީ އަނިޔާ ލިބެއެވެ. އެކުދިން އެ ވޭނުގައި މުޅި އުމުރު ހޭދަކުރާންޖެހެއެވެ. ކުއްޖާ މުޅިރަށަށް ފަޟީޙަތް ވެއެވެ. މީހުން ދެކޭގޮތް ވަރަށް ތަފާތެވެ. މިކަމުގައި އެ ކުއްޖާފުޅުގެ ކުށަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟
ކުދިން މަޅީގައި ޖައްސަނީ ނުހަނު މޮޅަށް ރާވައިގެންނެވެ. އެހާ ގާތް ބަޔަކު ހިންގާ ގުޅުމަކަށް ވާތީ އެތަކެއް ދުވަހު މި ގުޅުން ހިންގާއިރު ވެސް މީހުންނަކަށް ނޭގެއެވެ. ވުމާއެކު ކުދިންގެ ކަންތައްތައް ވަރަށް ގާތުން ބަލަންވާނެއެވެ. އެ ކުދިންނަށް އެފަދަ ޢަމަލެއް މީހަކު ހިންގާ ނަމަ ފާހަގަކުރެވޭ ކަންތައްތަކެއްވެއެވެ. ކުއްޖާގެ އުޅުމުން ފާހަގަކުރެވޭ ބައެއް ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި، އެކަހަރިވެ އުޅުމާއި، ދެރަވެފައިހުރުމާއި، ރުޅިގަދަވުމާއި، ހާސްވުމާއި ވަރުބަލިވުން ހިމެނެއެވެ. ގިނަގިނައިން ބަނޑުގައި ނުވަތަ ބޮލުގައި ރިއްސާތީ އުޅުމާއި، ތަންމައްޗަށް ކުޑަކަމުދެވުމާއި، ނިދުމުގައި އުނދަގޫވުމާއި، ބިރުވެރި ހުވަފެން ފެނުމަކީ ވެސް ކުދިންގެ ކިބައިން ފެންނަކަންކަމެވެ. ކިރިޔާވެސް ޝައްކުކުރެވޭ ޢަމަލެއް ފެނިއްޖެ ނަމަ އަމިއްލައަށް އެކަން ތަޙްޤީޤް ކުރަންވާނެއެވެ. ފިޔަވަޅު އަޅަންވާނެއެވެ.
ކުޑަކުދިންނަށް ޖިންސީ ގޯނާކުރުމަކީ ދަށުދަރަޖައިގެ ހަޑި މުޑުދާރު ޢަމަލެކެވެ. ޚާއްސަކޮށް ތިމާގެ ދަރިޔާއެކު އެފަދަ ޢަމަލު ހިންގާ މީހުންގެ ވިޔާނުދާކަން އިންތިހާއެވެ. ކުކުޅުހާލަށް ވުރެ ވެސް އެ މީހުން ނިކަމެއްޗެވެ. އެހިނދު އެމީހާ އެ ވަނީ ޝައިޠާނީ ވަބާގައި ޖެހި ހަފުސް ވެފައެވެ.
ކުޑަކުދިންނަށް ޖިސްމާނީ އަނިޔާ ކުރެއެވެ. ހިތަށް ވެސް ނުގެނެވޭފަދަ ބޮޑެތި ޢަމަލުތައް ހިންގައެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ޙައްޤު ނިގުޅައިގަނެއެވެ. ބުއްދި ފަސްކުރުވައެވެ. އަނގުނުތައް ބިންދައިލައެވެ. ހަންގަނޑު ފިއްސާލައެވެ. ތެޅުމާއި، ވިކުމާއި، ކޮށްޕާ ވައްޓައިލުމަކީ ޢާއްމުކޮށް ކުރާ ކަންތަކެވެ.
ކުދިންނަށް ހަޖޫ ކިޔުމާއި، މަލާމާތްކުރުމާއި، ޖެއްސުންކޮށް ނިކަމެތިކޮށްލުމަކީ ބޮޑެތި މީހުންކުރާ ނޭދެވޭ ޢަމަލެކެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އެ ކުދިންނަށް ވަރަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ކުރެއެވެ. ދިރިއުޅުން މަތީން މުޅީން ފޫހިވެ ދަންޖެހޭ ހިސާބަށް ކަންތައްދެއެވެ.
ކުދިންނަށް އަޅައިލަން ވާ ވަރަށް އަޅައިނުލެވުމުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ މައްސަލަތައް ނުހަނު ގިނައެވެ. ބޭސްފަރުވާ ނުކުރުމުގެ ސަބަބުން ބަލި އިތުރަށް ބޮޑުވެގެން ދެއެވެ. ރަނގަޅު ކާނާ ނުދިނުމުން ކުއްޖާ ހިކި އަނަރޫފަ ވެއެވެ. ހެދި ބޮޑުވުމުގައި މައްސަލަތަކާ ކުރިމަތި ވެއެވެ. ތަޢުލީމު އުނގެނުމުގެ ފުރުޞަތު ނުދޭތީ ހެޔޮ ނުބައި ވަކިކުރާކަށް ނޭނގެއެވެ.
ކުޑަކުދިން ބޮޑެތި ކުށްތަކުގައި ބައިވެރި ކުރުވައެވެ. އެކަމަށް ހިތްވަރުދީ ހަދައެވެ. ބުރަމަސައްކަތް ކުރުވައެވެ. ރިވެތި އުޅުމެއް ނުދައްކައެވެ. އެހެންކަމުން އެކުދިންގެ ދުނިޔެ އަނދިރިވެގެންދެއެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ކުރިމަގު އުޖާލާކުރެވޭނީ ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއް ގުޅިގެން ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ތައްޔާރު ވީމައެވެ. ކުޑަކުދިންގެ މަޢުސޫމްކަން ވިސްނުނީމައެވެ.
————–
(ނިމުނީ)
22
40 Comments
Comments are closed.
Kitty
February 6, 2019 at 11:39 pmVery beautifully written.. And liyefa thiby ves thedhu vaahaka thakeh.. Very inspiring ??
ismail ali kaleyfaanu
February 6, 2019 at 11:51 pmthanks, kitty.aslu ginain milyany kitty hivvaru dheythy.savaabu kolheh kitty ahves libeyne kamah ummmeeedhu kuran. onething i want say respect others feelings.think positive.
Kitty
February 7, 2019 at 7:54 amAlhamdhulillah.. Kitty abadhuves insha Allah isse ah support ves kuraanan adhi hivvaru ves dheynan… Thank u.. N i always try to understand others feelings and respect them.. Insha Allah I will always be positive ❤️❤️
Kitty
February 7, 2019 at 7:56 amBut i respect ppl who respect others.. Bune ennu give respect get respect back..
ismail ali kaleyfaanu
February 7, 2019 at 9:26 amkeep it up. my idea is to give respect and show do not think others …
Kitty
February 7, 2019 at 11:06 amYes.. U also keep it up
ismail ali kaleyfaanu
February 7, 2019 at 3:24 pmok
Kitty
February 7, 2019 at 3:51 pm??
Kitty
February 7, 2019 at 8:58 pmDnh Isse ge ehen vaahakaeh kiyaalan libeyny kon dhuvahakun. Kiyaala hithun hama ahaa levuny
Kitty
February 9, 2019 at 11:54 amIsse ge ehen vaahakaeh nunerentha… Isse ge vaahakaeh kiyaala hithun ahaa levuny… Avahah up kohla dhehchey
jin
February 9, 2019 at 5:52 pmthinking about others is good thing ……. respect kurmaky enme bodu kanthah …. meehakah trust kurumaky enmen udhgoo kanthah..
Kitty
February 9, 2019 at 7:15 pmVery true jin…
jin
February 10, 2019 at 5:41 pmthanks kitty……. kitty ge aslu name aky kba
Kitty
February 10, 2019 at 6:44 pmThaath and you
jin
February 10, 2019 at 7:05 pmlayaal short koh lallu…….thaath can you help me to write a story …….
Kitty
February 10, 2019 at 8:10 pmLayaal.. Nice name.. Yep sort of.. I mean i can try..
Kitty
February 10, 2019 at 8:11 pmIsse alhe dhn nuliyantha ehn vaahakaeh.. Isse ge vaahakaeh kiyaala hithun ahaa levuny ingey
Kitty
February 11, 2019 at 7:52 pmRepeated!!! No way…
ismail ali kaleyfaanu
February 11, 2019 at 8:57 pmebaliyan vaahakeh.
lallu
February 11, 2019 at 5:25 pmhehe thanks ….u thaath
Kitty
February 11, 2019 at 7:53 pmWelcome.. Koba Koniraku fashany dhn
Kitty
February 11, 2019 at 9:46 pmThank u, thank you so much isse.. Gud luck
lallu
February 12, 2019 at 4:53 pmthaath ge age aky kba …… amihla life ge mahchah binaa koh ibrai libey gothakah vaahaka eh liyan beynumy …….
lallu
February 12, 2019 at 5:13 pmreethi dhw mi idea
Kitty
February 13, 2019 at 6:04 am“thats a good idea” ??
lallu
February 13, 2019 at 8:10 pmage eh nubunaanan tha??????
lallu
February 13, 2019 at 8:12 pmulhey dhw ehn v ma fah tan …….. alhugaduge age aky 13.
Kitty
February 13, 2019 at 8:34 pmAwwnn… Ur little girl dhw.. Im 16 dear… Ehn v ma sis. Akah dhw v.. Hehe… Anyways, lets start writing dhw dear
lallu
February 14, 2019 at 5:36 pmaan dw……
lallu
February 14, 2019 at 5:45 pmstory liyaa iru vaagoi kiyai dheyn jeheyne dhw …kihineh mithai kiyaany …
Kitty
February 14, 2019 at 6:07 pmYes. Thts one thing..
lallu
February 14, 2019 at 5:51 pmand one more thing sis…sis kon rasheh ???? ok dhw sis ah govi as…
Kitty
February 14, 2019 at 6:09 pmYes…but hingama dhw rah secret eh gothuga baahvamaa….
lallu
February 14, 2019 at 8:26 pmok ……
lallu
February 14, 2019 at 8:27 pmdhn ehn gothakun vaahaka eh nudhehkeyne dhw sis?????????
Kitty
February 15, 2019 at 1:52 amNeynge sis akah nei vaahaka dhekeveyne ehn gotheh…. Layaal ge Gmail eh oveytha
lallu
February 15, 2019 at 6:11 pmmidhuvas kolhu neh
lallu
February 15, 2019 at 7:35 pmphone beteri halaaku vefa
lallu
February 16, 2019 at 6:19 pmInstagram beynun kuran tha……sis
Kitty
February 16, 2019 at 9:41 pmSis ge athuga phone eh noavey.. Sis use nukuran phone eh… Plus i dont use instagram or Facebook.. Or anything else…Layaal ah gmail use kureven oih nama vees dhw.. Dhn there’s nothing i can do about this… Really do wanna help but???……… Kyhkuraany